Vaststaat dat in de laadbak van de auto een verborgen ruimte is aangetroffen en dat deze ruimte leeg was. Niet is gebleken dat de klager wist van het bestaan van die ruimte of daarvan gebruik heeft gemaakt.

De rechtbank stelt voorop dat een auto met een verborgen ruimte in beginsel in aanmerking komt voor onttrekking aan het verkeer, omdat het ongecontroleerde bezit daarvan in strijd is met de wet of het algemeen belang. Dergelijke ruimtes worden namelijk gebruikt voor criminele activiteiten. Een en ander betekent dat de auto in de huidige staat niet terug kan worden gegeven aan de klager. Omdat het aantreffen van de ruimte echter niet kan worden gekoppeld aan enig strafbaar handelen, moet de klager de gelegenheid krijgen om de auto op eigen kosten te laten herstellen.

Ten aanzien van de procedure in verband met dat herstel wordt het volgende overwogen. Vanuit de huidige opslaglocatie van de auto zal een offerte van de herstelkosten (doen) worden opgemaakt op basis waarvan de klager zal bepalen of hij de auto wel of niet in originele staat laat herstellen. Als hij ervoor kiest om de herstelwerkzaamheden uit te laten voeren dan wordt hij als opdrachtgever daartoe aangemerkt en zal hij na betaling van de gefactureerde herstelkosten de auto terugkrijgen. Voor zover de klager geen herstel laat plaatsvinden, zal de auto worden onttrokken aan het verkeer.

De rechtbank realiseert zich dat de praktische uitvoering van het voorgaande nog wel de nodige invulling vereist van de kant van het openbaar ministerie en de klager. Op zitting heeft zijn raadsman toegezegd hierover in contact te zullen treden met de zittingsofficier van justitie. Wel wordt ervan uitgegaan dat de uitvoering van een en ander uiterlijk 1 september 2021 moet kunnen zijn gerealiseerd.

Het klaagschrift zal voorwaardelijk gegrond worden verklaard, in die zin dat de teruggave van de auto zal worden bevolen, onder de voorwaarden dat de klager de auto in originele staat laat herstellen en de daaraan verbonden kosten heeft betaald. Voor het geval niet aan deze voorwaarden wordt voldaan, zal het klaagschrift ongegrond worden verklaard.

Vordering tot onttrekking aan het verkeer

Gelet op wat hiervoor is overwogen, zal deze vordering voorwaardelijk worden afgewezen, namelijk onder de voorwaarde dat de auto is hersteld en dat dat is betaald door de klager.

Voor het geval de klager de auto niet laat herstellen, zal de vordering worden toegewezen.

In dit geval heeft de eigenaar een kat in de zak gekocht. Die koop is een kwestie tussen hem en de verkoper. Dat de auto niet is wat hij verwachtte, komt voor zijn risico. Er is in beginsel geen reden om vervolgens van de Staat te verwachten dat die die schade vergoedt. Dat wordt niet anders als hij een zaak heeft gekocht waarvan het ongecontroleerde bezit in strijd is met de wet of het algemeen belang.

Slechts voor zover hij, zijn risico als koper meerekenend, door de onttrekking onevenredig wordt getroffen, kan voor een vergoeding plaats zijn.

Het grootste deel van de schade die [betrokkene] lijdt, vloeit niet voort uit de onttrekking aan het verkeer, maar uit het feit dat hij € 15.000,- euro heeft betaald voor een auto die nagenoeg geen waarde heeft in het economisch verkeer. Een omgekatte auto heeft immers geen andere waarde dan de sloopwaarde of waarde van de losse onderdelen, omdat een dergelijke auto niet op de openbare weg mag rijden. Nu de auto in het economisch verkeer weinig waarde heeft, is het nadeel dat [betrokkene] vervolgens door de onttrekking van die auto ondervindt beperkt. Kort gezegd: er wordt een auto met sloopwaarde onttrokken aan het verkeer. Hij wordt dan ook niet onevenredig getroffen door de onttrekking van die auto. Daar komt bij dat hij zelf het risico heeft genomen door een auto in het buitenland aan te schaffen met contant geld en de auto niet goed te (laten) inspecteren vóór de aankoop.

Er is geen grond een geldelijke tegemoetkoming toe te kennen aan [betrokkene] . Het verzoek daartoe wordt afgewezen.”

De rechtbank overweegt als volgt (ECLI:NL:RBOBR:2018:4158):

Het toetsingskader van het binnentreden van een woning wordt gevormd door artikel 12 van de Grondwet en artikel 8 van het Europees Verdrag tot Bescherming van de Rechten van de Mens en de Fundamentele Vrijheden (EVRM) en de op die bepalingen gebaseerde jurisprudentie met betrekking tot de bescherming van het huisrecht, alsmede door de bepalingen van de Algemene wet op het binnentreden. In de kern volgt daar uit dat sprake is van een inbreuk op het huisrecht wanneer tegen de wil van betrokkene wordt binnengetreden. Slechts wanneer vrijwillig toestemming wordt gegeven voor het binnentreden is geen sprake van zo’n inbreuk. Slechts in bij de wet voorziene gevallen en onder voorwaarden kan gerechtvaardigd een inbreuk op het huisrecht worden gemaakt.

De rechtbank constateert dat de verbalisanten niet beschikten over een schriftelijke machtiging tot binnentreden van de woning van verdachte en dat er in het dossier geen schriftelijke toestemmingsverklaring van verdachte aanwezig is. Of verdachte toestemming tot binnentreden heeft gegeven kan de rechtbank derhalve enkel afleiden uit hetgeen verbalisanten [de hoofdagent] en [verbalisant 2] in het proces-verbaal hebben gerelateerd.

Alles overziend is de rechtbank van oordeel dat in het onderhavige geval onrechtmatig is binnengetreden. Niet is uit het procesdossier gebleken dat, of op grond waarvan, verbalisanten [de hoofdagent] en [verbalisant 2] na het gerezen vermoeden dat de verdachte had gereden in een voertuig waarvan een geldige APK ontbrak, en na de constatering dat de verdachte geen rijbewijs en geen legitimatiebewijs bij zich had, een bevoegdheid hadden tot het binnentreden van de woning. Evenmin waren zij in het bezit van een schriftelijke machtiging tot binnentreden. Weliswaar hadden zij de bevoegdheid om verdachte aan te houden ter zake van een op heterdaad ontdekt feit, maar daarvan hebben zij toen geen gebruik gemaakt.

Naar het oordeel van de rechtbank is niet komen vast te staan dat verdachte daarna in vrijheid toestemming heeft gegeven tot het betreden van de woning. In eerste instantie heeft verdachte (in vrijheid) tegen de verbalisanten gezegd ‘dat niemand mee zijn woning in mocht gaan’. Vervolgens werd hem de keuze geboden tussen aangehouden worden of toestaan dat de verbalisanten met hem mee naar binnen zouden lopen. Naar het oordeel van de rechtbank hebben verbalisanten verdachte in zijn keuzevrijheid beperkt door aan te geven dat hij van zijn vrijheid zou worden beroofd, indien verdachte niet zou toestaan dat de verbalisanten met verdachte mee de woning in zouden lopen. Op deze manier werd naar het oordeel van de rechtbank op verdachte op zodanige wijze druk uitgeoefend, dat niet langer gezegd kan worden dat de daarna door verdachte verleende toestemming in volledige vrijheid is gegeven. Zulks blijkt bovendien ook uit de door hem gebezigde woorden ‘dat hij niet aangehouden wilde worden en dat ze daarom maar even mee naar binnen moesten lopen’. De verbalisanten hebben het al dan niet gebruik maken van hun bevoegdheid tot aanhouding van verdachte ingezet, teneinde te bereiken dat door verdachte hen een handelen werd toegestaan waartoe zij niet bevoegd waren.

Verdachte werd in wezen voor het blok gezet te kiezen tussen het recht op de onaantastbaarheid van het lichaam, en zijn huisrecht, het één op te offeren voor het ander terwijl hij – op dat moment nog niet aangehouden – beide grondrechten had. Hiermee is sprake van een schending van zijn grondrechten.

De rechtbank moet vervolgens op basis van artikel 359a van het Wetboek van Strafvordering bepalen welk gevolg verbonden moet worden aan het vormverzuim.

Woningen mogen door opsporingsambtenaren niet worden betreden anders dan met toestemming van een bewoner of met machtiging van een bevoegde autoriteit. Dit is een belangrijk strafvorderlijk voorschrift ter bescherming van het grondwettelijk gewaarborgde huisrecht. Dit voorschrift strekt daarmee ook ter bescherming van de rechten van de verdachte. Door het onrechtmatig binnentreden in de woning, is zowel inbreuk gemaakt op een belangrijk strafvorderlijk voorschrift, als op de door dat voorschrift gewaarborgde belangen van de verdachte. Gelet op deze constatering is de rechtbank van oordeel dat het gevolg van het vormverzuim bewijsuitsluiting dient te zijn mede om toekomstige vergelijkbare vormverzuimen die onrechtmatige bewijsgaring tot gevolg hebben te voorkomen en een krachtige stimulans te laten bestaan tot het handelen in overeenstemming met de voorgeschreven norm.

Dit betekent dat de rechtbank de aangetroffen hennep, wapens en munitie en hetgeen de verbalisanten in de woning hebben waargenomen niet als bewijs zal gebruiken.

Het nadeel dat de toepassing van bewijsuitsluiting heeft voor de op zichzelf zwaarwegende maatschappelijke belangen van waarheidsvinding en bestraffing worden naar het oordeel van de rechtbank gematigd doordat de inbeslaggenomen illegale goederen uit het maatschappelijk verkeer zijn genomen.

Nu, na uitsluiting van genoemd bewijs, in de overige stukken van het dossier voor het aan verdachte tenlastegelegde onvoldoende bewijs voor het ten laste gelegde aanwezig is, dient verdachte van alle hem tenlastegelegde feiten te worden vrijgesproken.

De rechtbank komt tot een vrijspraak en overweegt als volgt:

“In het proces-verbaal van bevindingen van de verbalisanten [verbalisant 2] en [verbalisant 1] is opgenomen dat zij op 2 januari 2014 samen met twee ambtenaren van de gemeente Tilburg, [gemeenteambtenaar 1] en [gemeenteambtenaar 2] , belast waren met de controle van overlastgevende panden in de wijk [naam] te Tilburg. In een aanvullend proces-verbaal van voornoemde verbalisanten is aangegeven dat zij bij de uitvoering van de controle waren betrokken om als sterke arm te dienen. Op de lijst van de te controleren panden was onder meer het adres [adres 1] te Tilburg vermeld. Blijkens het verslag van [gemeenteambtenaar 1] waren bij een eerdere controle (op 22 november 2013) meer matrassen in de woning op dit adres aanwezig dan dat er personen stonden ingeschreven in de gemeentelijke basisadministratie. De gemeente had daarom het vermoeden van illegale bewoning dan wel bewoning zonder kamerhuurvergunning in dit pand.

In verband met een hercontrole werd op 2 januari 2014 omstreeks 17.45 uur aangebeld bij het pand aan de [adres 1] . Verdachte opende de voordeur. Daarop sprak een medewerker van de gemeente de man aan en legde hem in de Engelse taal uit wat het doel van de controle was. Vervolgens werd aan verdachte gevraagd of het gezelschap de woning mocht betreden. Volgens de agenten werd die toestemming door verdachte verleend. Verbalisant [verbalisant 2] liep tezamen met [gemeenteambtenaar 2] en gevolgd door verdachte naar een slaapkamer op de begane grond, die aan de achterzijde van de woning was gelegen. [verbalisant 2] rook direct een sterke henneplucht en vroeg aan verdachte of zich hennep in zijn slaapkamer bevond. Verdachte ontkende dit. [verbalisant 2] zag toen dat verdachte snel de schuifdeur van een kledingkast dicht schoof, waarin [verbalisant 2] onder meer een waterpijp had zien liggen.

[verbalisant 2] zag naast de kledingkast een klein model koelkast staan met een glazen deur. Hij rook dat de hennepgeur zich concentreerde rondom die koelkast. [verbalisant 2] zag door de glazen deur dat in de koelkast een aantal gripzakjes lagen, evenals doorzichtige plastic tassen inhoudende plakken hasj. Na deze waarneming maakte hij de koelkastdeur open, trok een plastic tas uit de koelkast en keek daarin. [verbalisant 2] zag dat er twee afgesloten sealbags met henneptoppen in de tas zaten, zijnde meer dan een gebruikershoeveelheid. Verdachte gaf daarna desgevraagd aan dat alle drugs van hem waren en werd door [verbalisant 2] en [verbalisant 1] aangehouden in het kader van de overtreding van de Opiumwet. [verbalisant 2] vroeg aan verdachte in de Engelse taal om toestemming tot het doorzoeken van de woning. In het proces-verbaal van bevindingen van de verbalisanten [verbalisant 2] en [verbalisant 1] is gerelateerd dat verdachte heeft aangegeven dat hij geen bezwaar had tegen een doorzoeking en dat hij daartoe een verklaring heeft ondertekend waarin hij aangaf hoofdbewoner van het pand te zijn.

Voordat [verbalisant 2] en [verbalisant 1] begonnen met de doorzoeking legden zij de zaak telefonisch voor aan de officier van justitie, die kenbaar maakte dat met de doorzoeking kon worden aangevangen.

Uit diverse processen-verbaal van bevindingen en NFI-rapportages volgt dat later, bij de doorzoeking in de woning, hoeveelheden amfetamine en henneptoppen, alsmede tabletten bevattende MDMA zijn aangetroffen.

Verdachte heeft verklaard ongeveer twee jaar woonachtig te zijn in de woning aan de [adres 1] te Tilburg.

Op grond van de gegeven aanleiding voor het bezoek aan de woning van verdachte in combinatie bezien met de bepalingen in de Algemene wet op het binnentreden, met name artikel 1 en 9 van die wet, stelt de rechtbank vast dat het optreden van de ambtenaren tot het binnentreden van de woning rechtmatig moet worden geacht. Te meer nu door verdachte als bewoner toestemming voor het binnentreden is gegeven, nadat hem het doel van het bezoek is medegedeeld. Een schriftelijke machtiging tot binnentreden afgegeven door een daartoe bevoegd persoon en omkleed met voorschriften is in het geval van verleende toestemming niet vereist. De rechtbank heeft, ondanks de mogelijke taalbarrière van verdachte, geen reden tot twijfel dat verdachte dit verzoek van de ambtenaren niet zou hebben begrepen. Dit blijkt volgens het relaas van de verbalisanten ook niet uit de gedragingen of opmerkingen van verdachte.

De rechtbank leidt uit de bevindingen van [verbalisant 2] en [verbalisant 1] voorts af dat [verbalisant 2] bij het betreden van de slaapkamer direct een sterke hennepgeur waarnam en dat hij een ogenblik later gripzakken en plakken hasj in de dichte koelkast zag liggen. Op dat moment was naar het oordeel van de rechtbank sprake van een verdenking van een misdrijf als omschreven in artikel 67, eerste lid, van het Wetboek van Strafvordering (hierna: WvSv), in het bijzonder van artikel 11, tweede lid, van de Opiumwet. Gelet op artikel 96 van het WvSv en de vaste jurisprudentie hieromtrent, zijn de opsporingsambtenaren op dat moment weliswaar bevoegd om de daarvoor vatbare voorwerpen in beslag te nemen en daartoe elke plaats te betreden, doch is deze bevoegdheid beperkt tot het zoekend rond kijken. De bevoegdheid tot doorzoeking ter inbeslagneming in een woning ligt, op basis van artikel 110 van het WvSv, in de eerste plaats bij de rechter-commissaris. De bescherming van het in de privacy sfeer gelegen huisrecht van de burger rechtvaardigt dat een inbreuk daarop vooraf wordt getoetst door een rechterlijke autoriteit die zijn bevindingen daaromtrent verwoord in een proces-verbaal. De (hulp)officier van justitie krijgt in artikel 97 van voornoemde wet een van de rechter-commissaris afgeleide bevoegdheid, echter slechts in het voorkomende geval van een dringende noodzaak, waarbij de komst van de rechter-commissaris niet kan worden afgewacht. De vorenstaande regels ten aanzien van de doorzoekingbehoeven niet in acht te worden genomen indien de bewoner instemt met een doorzoeking. In dat geval kunnen niet alleen de (hulp)officier van justitie, maar ook opsporingsambtenaren op grond van die toestemming een woning doorzoeken en daarvoor vatbare voorwerpen in beslag nemen.

De rechtbank constateert in dit geval dat verbalisant [verbalisant 2] verder is gegaan dan enkel het zoekend rond kijken, op het moment dat hij de koelkast opende en hieruit vervolgens een plastic zak trok en daarin keek. Deze zoekhandeling kan worden aangemerkt als een doorzoeking ter inbeslagneming. Op dat ogenblik had verdachte (nog) geen toestemming verleend om de woning te doorzoeken. Evenmin was toen sprake van de tussenkomst van een rechter-commissaris of (hulp)officier van justitie. De rechtbank stelt vast dat de verbalisant zijn bevoegdheid heeft overschreden en dat daarmee een ernstig vormverzuim, te weten een inbreuk op de persoonlijke levenssfeer van verdachte, aan de orde is.

Bij de beantwoording van de vraag tot welk gevolg dit verzuim dient te leiden, is – in het licht van artikel 359a van het WvSv en de bijbehorende jurisprudentie – van belang of en in hoeverre de verdachte door het verzuim in zijn belangen die de geschonden norm beoogt te beschermen is geschaad. Nu er al sprake was van een gerichte verdenking vanwege de hennepgeur die rond de koelkast hing en er door de glazen ruit van de koelkast drugs en druggerelateerde goederen al duidelijk zichtbaar waren, is de rechtbank met betrekking tot de in de koelkast aangetroffen hasj van oordeel dat verdachte door het verzuim niet geschonden is in zijn belangen als bewoner die de overtreden norm beoogt te beschermen. De rechtbank volstaat daarom met de constatering van de onrechtmatigheid van de bewijsgaring zonder daaraan een rechtsgevolg te verbinden.

Niettemin is de rechtbank vervolgens met de raadsman wel van oordeel dat onvoldoende is bepaald hoeveel en welke (soft)drugs in de koelkast hebben gelegen en of die drugs aldus op enigerlei wijze corresponderen met de onder feit 3 genoemde hoeveelheden hennep. Dit is uit de beschikbare processen-verbaal bevindingen, sporenlijsten, kennisgevingen van inbeslagneming dan wel foto’s niet op te maken. De rechtbank concludeert dan ook bij gebrek aan informatie in het dossier tot vrijspraak van feit 3.

Nadat de koelkast was geopend, werd volgens de verbalisanten aan verdachte toestemming gevraagd om de woning te doorzoeken en werd deze toestemming volgens hen ook gegeven. De rechtbank kan uit het dossier evenwel onvoldoende afleiden dat verdachte expliciet en ondubbelzinnig daarvoor toestemming heeft gegeven. De rechtbank neemt daarbij in aanmerking de aanvankelijk ontkennende verklaring van verdachte aangaande het drugsbezit en zijn daaropvolgende non-verbale handeling van het dicht schuiven van zijn kledingkast, uit welke handeling kan worden afgeleid dat verdachte niet toestond dat door de ambtenaren in zijn kast(en) zou worden gekeken. Nu verdachte als Pool is benaderd in de Engelse taal – niet zijnde de voertaal van hem en de verbalisanten – en er in beginsel over een controle van het aantal bewoners van het pand en over toestemming tot het binnentreden van de woning is gesproken, is er aanleiding om op voorhand te betwijfelen of de verdachte heeft begrepen dat hij door toestemming tot doorzoeking te geven, expliciet en ondubbelzinnig akkoord is gegaan met doorzoeking van zijn woning. Verdachte zou volgens de verbalisanten een schriftelijke verklaring tot toestemming hebben ondertekend, maar een dergelijke verklaring ontbreekt in het procesdossier. Gelet op het voorgaande is de rechtbank van oordeel dat het ervoor moet worden gehouden dat de woning zonder een voldoende expliciete en ondubbelzinnige toestemming van verdachte is doorzocht.

De rechtbank ziet zich vervolgens voor de vraag gesteld in hoeverre de rechter-commissaris betrokken had moeten worden bij de doorzoekingop grond van artikel 110 dan wel van artikel 97 van het WvSv.

Niet is gebleken dat de rechter-commissaris bij de doorzoeking in de woning aanwezig is geweest, zoals volgens artikel 110 van het WvSv is vereist. Alvorens feitelijk tot de doorzoeking is overgegaan, is de officier van justitie geraadpleegd. De rechtbank gaat ervan uit dat in de onderhavige zaak geen sprake was van een dringende noodzakelijkheid, waarbij het optreden van de rechter-commissaris niet kon worden afgewacht en de officier van justitie de doorzoeking heeft mogen uitvoeren, welke mogelijkheid wordt geboden in artikel 97 WvSv. Naar het oordeel van de rechtbank heeft immers geen gerede kans bestaan dat bij uitstel de goederen (drugs) niet of slechts zeer moeilijk te achterhalen zouden zijn. Daarvoor zijn geen aanknopingspunten voorhanden. Indien er wel sprake zou zijn van een dringende noodzakelijkheid, dan had de officier van justitie een mondelinge of schriftelijke machtiging van de rechter-commissaris voorafgaand aan de doorzoeking nodig gehad. Uit het dossier is echter niet te distilleren dat de bewuste machtiging is gevraagd en door de rechter-commissaris is afgegeven. Het voorgaande brengt de rechtbank tot de conclusie dat aan de in zowel artikel 110, als in artikel 97 van het WvSv gestelde voorwaarden, niet is voldaan.

De rechtbank oordeelt derhalve dat de doorzoeking onbevoegd heeft plaatsgevonden, met als gevolg dat het bewijs – de vondst van de harddrugs – op onrechtmatige wijze is verkregen. In ernstige mate is inbreuk gemaakt op het belang van verdachte, te weten de persoonlijke levenssfeer en het huisrecht in het bijzonder, welk belang door de strafvorderlijke voorschriften gewaarborgd wordt.

De doorzoeking wijkt af van de hiervoor omschreven minder kritieke situatie waarbij de drugs, althans op drugs gelijkende voorwerpen, door een transparante koelkastdeur direct waarneembaar zijn geweest en in beslag konden worden genomen. Bij de doorzoeking is de woning kennelijk stelselmatig en gericht doorzocht en zijn afgesloten kasten en tassen geopend. Aldus is het huisrecht van verdachte in ernstige mate geschaad. Het optreden van de opsporingsambtenaren is niet te verontschuldigen. Zij hadden de situatie tijdig moeten bevriezen en de komst van de rechter-commissaris moeten afwachten.

Gelet op het geschonden belang en de ernst van het verzuim, is de rechtbank van oordeel dat niet kan worden volstaan met de enkele constatering dat sprake is van een onherstelbaar vormverzuim. Naar het oordeel van de rechtbank is sprake van een ernstige inbreuk op een grondrecht van de verdachte waarbij het belang om toekomstige vergelijkbare vormverzuimen te voorkomen noopt tot bewijsuitsluiting. Daarbij heeft de rechtbank meegewogen dat met dit oordeel in dit geval ook niet op onaanvaardbare wijze afbreuk wordt gedaan aan zwaarwegende belangen als de waarheidsvinding en de bestraffing van de dader van een strafbaar feit. Deze zaak is zonder enige aanwijsbare reden eerst na drie jaar en tien maanden na de huiszoeking op zitting gebracht.

Het voorgaande heeft tot gevolg dat de rechtbank zal overgaan tot bewijsuitsluiting voor wat betreft de processen-verbaal van bevindingen inzake het aantreffen van de MDMA-tabletten en de amfetamine en de drugstesten, alsmede de NFI-rapportages aangaande de verdovende middelen. De rechtbank is met de raadsman van oordeel dat door de uitsluiting van deze bewijsmiddelen geen bewijs beschikbaar is om tot een bewezenverklaring van het tenlastegelegde onder de feiten 1 en 2 te kunnen concluderen.

De rechtbank zal daarom verdachte ook vrijspreken van feit 1 en feit 2.”